Sieć Monitorowania Bakteryjnych Zakażeń Inwazyjnych Nabytych Poza Szpitalem
W czerwcu 2008 roku został uruchomiony w Polsce projekt BINet. Celem projektu jest poprawa standardów diagnostycznych oraz lepsze rozpoznanie sytuacji epidemiologicznej pozaszpitalnych inwazyjnych zakażeń bakteryjnych w Polsce.
Choroby zakaźne i zakażenia – mimo ogromnego postępu, zarówno w ich leczeniu, jak i profilaktyce – są coraz poważniejszym problemem medycznym, a ich zakres i charakter często stanowi zagrożenie dla zdrowia publicznego. Dodatkowo, znaczna część decyzji lekarskich dotyczących leczenia i profilaktyki inwazyjnych zakażeń bakteryjnych nie jest podejmowana na podstawie znajomości czynnika etiologicznego zakażenia, co zwiększa szansę niepowodzenia terapeutycznego i uniemożliwia podejmowanie właściwych decyzji dotyczących profilaktyki. Szczególne miejsce zajmują pozaszpitalne zakażenia inwazyjne, ze względu na ich wysoką śmiertelność, liczne i poważne powikłania, często piorunujący przebieg i coraz bardziej ograniczone możliwości skutecznej terapii.
Monitorowanie bakteryjnych zakażeń inwazyjnych (bakteriemia, sepsa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), a zwłaszcza tych, którym można zapobiegać przez szczepienia, to jedno z głównych zadań Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)i Unii Europejskiej (UE) [1,2]. Kładą one nacisk na tworzenie prężnych regionalnych i krajowych programów monitorowania zakażeń, a kraje członkowskie UE zobowiązane są do przekazywania danych epidemiologicznych dotyczących zakażeń inwazyjnych jej służbom, w szczególności Europejskiemu Centrum Prewencji i Kontroli Chorób Zakaźnych (ECDC).
W odpowiedzi na wytyczne UE i rekomendacje WHO, z inicjatywy prof. Walerii Hryniewicz (ówczesny kierownik Zakładu Epidemiologii i Mikrobiologii Klinicznej w Narodowym Instytucie Leków, a także Krajowy Konsultant w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej) oraz specjalistów z Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN), w 2008 roku wdrożony został pierwszy w Polsce innowacyjny program monitorowania inwazyjnych zakażeń bakteryjnych nabytych poza szpitalem. Do udziału w programie zostały zaproszone wszystkie laboratoria mikrobiologiczne i szpitale z całej Polski. Cele BINet są realizowane, dzięki ścisłej współpracy klinicystów, epidemiologów, mikrobiologów i ekspertów Krajowego Ośrodka KOROUN.
Właściwa diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń jest podstawą racjonalnej terapii i kluczową dla przeżycia pacjenta, a dokładne dane epidemiologiczne pozwalają na szybkie i skuteczne podejmowanie działań terapeutycznych i profilaktycznych. Projekt BINet umożliwia dostęp do szybkiej diagnostyki, która niejednokrotnie odgrywa decydującą rolę w przeżyciu pacjenta. Niepodważalne korzyści związane są z lepszą wiedzą o sytuacji epidemiologicznej na poziomie lokalnym i krajowym, co pozwala na opracowywanie i aktualizację standardów terapeutycznych. Dzięki temu lekarze, którzy leczą pacjentów z zakażeniami inwazyjnymi mogą stosować optymalną terapię, początkowo empiryczną, a następnie celowaną, czyli ukierunkowaną na konkretny patogen. Program przynosi także korzyści finansowe – działania ukierunkowane są tańsze, niż tzw. „leczenie na ślepo”.
Kolejną zaletą programu jest kreowanie polityki szczepień ochronnych (rejestracja, refundacja, wprowadzanie szczepień interwencyjnych, wprowadzanie szczepień do Programu Szczepień Ochronnych (PSO), monitorowanie efektów epidemiologicznych wprowadzonych szczepionek. Projekt ten wpływa także znacząco na politykę dotyczącą racjonalnej antybiotykoterapii zakażeń (rejestracja, refundacja, zalecenia).
Ponadto, działania w ramach tego typu projektów pozwalają na włączenie Polski do globalnego systemu wczesnego ostrzegania (early warning system) o szczególnie niebezpiecznych zakażeniach i zjadliwych szczepach bakteryjnych oraz mechanizmach antybiotykooporności. Dzięki sieci monitorowania inwazyjnych zakażeń bakteryjnych możliwe jest także wypełnienie zobowiązań Polski wobec Komisji Europejskiej oraz WHO.
Program BINet koncentruje się obecnie przede wszystkim na monitorowaniu inwazyjnych zakażeń bakteryjnych (sepsa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) spowodowanych przez następujące patogeny:
Neisseria meningitidis (meningokok) – najczęściej powoduje sepsę i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
Streptococcus pneumoniae (pneumokok)- najczęściej powoduje zapalenie płuc, bakteriemię, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsę;
Haemophilus influenzae – wywołuje głównie zakażenia układu oddechowego i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych;
Streptococcus pyogenes – wywołuje martwicze zapalenie skóry i tkanki podskórnej, bakteriemię i sepsę/wstrząs toksyczny;
Streptococcus agalactiae – czynnik etiologiczny sepsy, zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków;
Listeria monocytogenes – czynnik etiologiczny sepsy i zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych zwłaszcza u noworodków i u osób z niedoborami odporności.
https://koroun.nil.gov.pl/binet/binet-przelom-w-diagnostyce/
